Nhar it-Tlieta, 23 ta’ Ottubru 2018, fis-6.00pm, Christabel Caruana u Jolene Spiteri Colombo se jagħmlu taħdita fis-sensiela dwar It-Tradizzjoni Orali, l-Università ta’ Malta​, dwar “Il-Ħrejjef ta’ Manwel Magri.” Din it-taħdita hija miftuħa għal kulħadd u se ssir fis-Sala tal-Perjodiċi tal-Librerija ċentrali tal-Università ta’ Malta f’Tal-Qroqq.

Waqt din it-taħdita se jiġu diskussi l-aspetti allegoriċi flimkien mal-element maġiku li jsawru l-ġeneru orali u didattiku tal-ħrafa. Waqt it-taħdita se jkun hemm referenza kontinwa għal waħda mill-eqdem ġabriet tal-ħrejjef Maltin, dik ta’ Patri Manwel Magri bit-titlu Ħrejjef Missirijietna. Għalkemm il-ħrejjef Maltin oriġinaw mill-fomm, f’kuntest Malti illitterat,  l-istruttura tal-ħrafa u l-mekkaniżmi mnemoniċi u letterarji tagħha xorta waħda nħadmu b’metodi pjuttost preċiżi u bl-iskop li tgħallem valuri morali filwaqt li tagħti pjacir lil min jismagħha. Kif se jintwera, uħud minn dawn ix-xejriet għenu ħafna biex il-ħrejjef jiġu ppreservati għal ġenerazzjonijiet sħaħ minn missirijietna. Permezz tal-allegorija, għodda letterarja antika ħafna, oġġetti inanimati, annimali, u xbihat astratti jaddottaw ħiliet antropomorfiċi. Mill-banda l-oħra, permezz tal-element maġiku u ġieli okkult, li joħroġ il-għaġeb u jqajjem kurżità bil-proċedimenti affaxxinanti tiegħu, dawn il-figuri antropomorfiċi jsiru dejjem aktar straordinarji, entitajiet maġiċi u supranaturali li bihom jitwettaq l-impossibbli biex l-għan tal-protagonist jirnexxi.

Imma l-allegorija u l-maġija kif jistgħu jitwaħħdu flimkien? X’hemm komuni fihom u x’hemm li jiddistingwihom minn xulxin? U kif dawn l-elementi apparentament distinti minn xulxin jaħdmu fi ħrafa? X’jagħmilhom speċjali anki għal xulxin, bħala effett reċiproku fi ħrafa waħda? Il-ħrafa mingħajr is-sehem konġunt tal-allegorija u l-maġija jibqa’ jkollha l-istess qawwa?

Christabel Caruana, ta’ 22 sena minn Birżebbuga, taspira li ssir għalliema tal-Malti. Sa minn età żgħira kellha mħabba kbira lejn il-lingwa Maltija, għalhekk l-għażla biex tkompli tistudja u tistħarreġ din il-lingwa ġietha naturali. Fl-2017 iggradwat bil-grad tal-Baċellerat tal-Malti Unuri. Bħalissa hi qiegħda fit-tieni sena tal-Masters in Teaching and Learning bl-għan li twettaq il-ħolma tagħha li ssir għalliema tal-Malti. Il-ħrejjef minn dejjem kienu għal qalbha, għalhekk fit-teżina tal-Baċellerat uriet ix-xewqa li tirriċerka l-forom u l-funzjoni tal-allegorija fil-ħrejjef ta’ Manwel Magri. Il-ħolma tagħha hija li fil-futur tagħti kontribut lil-lingwa Maltija filwaqt li tħeġġeġ aktar nies japprezzaw il-valur tal-lingwa u jsiru jħobbuha bħalha.

Jolene Spiteri Colombo, ta’ 23 sena minn San Ġwann, hija studenta universitarja. Fl-2014 iddeċidiet li tagħmel Baċellerat fl-Arti fil-Malti u l-Psikoloġija u eventwalment kompliet għal Malti Unuri. Din l-għażla għenitha biex tkompli tkabbar imħabbitha lejn il-lingwa nattiva u żżid l-interess tagħha fil-letteratura Maltija b’ħidma kontinwa speċjalizzata fit-tradizzjoni orali permezz tat-teżi tagħha bit-titlu “L-Element Maġiku fil-Ħrejjef ta’ Manwel Magri: Kważi u Effetti.” Dan il-ġeneru orali kien jaffaxxinaha sa minn tfulitha, minn meta kienet bdiet tisma’ u taqra għall-ewwel darba l-ħrejjef tas-seħer. Hija ggradwat f’Novembru tal-2017 b’Baċellerat fl-Arti fil-Malti (Unuri). Attwalment, qiegħda fit-tieni sena tal-kors tal-Masters in Teaching and Learning biex issir għalliema tal-Malti.

It-Tlieta 6 ta’ Novembru fis-6.00pm fil-Librerija tal-Fakultà tal-Arti fl-Università ta’ Malta, Tal-Qroqq, Sephora Francalanza se tagħmel taħdita pubblika mis-sensiela dwar It-Tradizzjoni Orali tad-Dipartiment tal-Malti dwar “L-Idjoma Brikkuna fil-Lirika ta’ Mario Vella”.

Din l-attività hja miftuħa għal kulħadd u mingħajr ħlas.

Il-lirika tal-Brikkuni hija minsuġa bl-espressjonijiet tal-poplu. Minkejja d-dehra sempliċi, it-testi jilagħbu b’mod sikwit awdaċi bl-idjomi u l-metafori popolari u waqt li jibnu fuq ħsibijiet u esperjenzi komuni, jaqilbuhom ta’ taħt fuq. Għalhekk il-lirika tal-Brikkuni hija sikwit ħarsa mqarba lejn il-poplu Malti, bid-dgħufijiet, il-fissazzjonijiet, il-gosti, u l-viżjoni partikulari tiegħu tad-dinja. Fil-lirika li jikteb, Mario Vella jsensel numru ta’ idjomi Maltin stabbiliti, u oħrajn li mhumiex: kliem li jinsab fuq fomm Ċikku l-poplu, imma mhux dejjem issibu fil-kotba tal-qwiel u idjomi Maltin.

F’din it-taħdita Sephora Francalanza se tanalizza l-idjomi jew ħjiel ta’ idjomi Maltin li jidhru fit-tliet albums tal-Brikkuni, b’xi eżempji mit-teżi tagħha tal-Baċellerat fil-Malti (Unuri), “Bejn Kanzunetta u Poeżija: Il-Lirika tal-Brikkuni,” li firdet il-kliem mill-mużika f’tentattiv biex titfa’ dawl fuq il-letterarjetà tal-lirika.

Sephora Francalanza għadha kemm temmet l-istudji tagħha fil-grad ta’ Baċellerat fil-Malti bl-Unuri. Fl-2017 inħatret bħala l-President tal-Għaqda tal-Malti – Università, għaqda studenteska li torganizza bosta attivitajiet relatati mal-Malti li jippruvaw iqarrbu l-lingwa u l-letteratura Maltija lejn in-nies. Bħala President tal-Għaqda, hija serviet ta’ Editriċi Ġenerali fil-Bord Editorjali ta’ Leħen il-Malti għadd 37, li se jitnieda fil-Festival Nazzjonali tal-Ktieb. Sephora qiegħda tkompli l-istudji tagħha fil-livell ta’ Masters u taħdem fil-qasam tal-ġurnaliżmu.